Pracuję z dziećmi i młodzieżą od lat. Spotykam się z nimi kilka razy w tygodniu. Niemal każde z tych spotkań utwierdza mnie w przekonaniu, że szkoła to jedno z głównych źródeł stresu. Tak jest chyba od momentu powstania pierwszych szkół. A mimo to do tej pory nie udało się znaleźć skutecznych metod radzenia sobie ze stresem szkolnym. Co więcej, jeszcze niedawno zarówno rodzice, jak i nauczyciele bagatelizowali problem, winą za niepowodzenia obarczając jedynie uczniów i ich wadliwy stosunek do nauki. Choć w ostatnich latach wiele zmieniło się w rozumieniu przyczyn różnych problemów dzieci i młodzieży, to stres szkolny nie zniknął. Przeciwnie, z moich doświadczeń zawodowych wynika, że coraz więcej młodych ludzi poważnie cierpi z jego powodu.
Czym jest stres szkolny
Stres to reakcja organizmu na sytuację uznaną przez umysł za obciążającą lub zagrażającą. Pojawiają się wówczas m.in. negatywne stany emocjonalne, poczucie przeciążenia, lęk, drażliwość, a nawet agresja. Występują również objawy somatyczne, takie jak przyspieszone bicie serca, płacz, drżenie, reakcje układu pokarmowego oraz inne nieprzyjemne dolegliwości. Krótkotrwały stres często sprawia, że szukamy rozwiązań i podejmujemy decyzje, które prowadzą do złagodzenia problemu czy zakończenia konfliktu. Jeśli jednak trwa on zbyt długo, skutki mogą być bardzo groźne.
Stres szkolny powstaje i oddziałuje bardzo podobnie. Uczniowie narażeni są na wiele trudnych dla nich sytuacji. Niekiedy nakładają się one na siebie, a konsekwencje takiej kumulacji bywają wielopoziomowe. Nadmiar zadań i obowiązków, brak czasu na odpoczynek i regenerację, problemy w nauce, kłopoty w relacjach z rówieśnikami, nadmierne oczekiwania rodziców i nauczycieli, które nie uwzględniają rzeczywistych potrzeb i możliwości dzieci – to tylko kilka przykładów z długiej listy przyczyn stresu szkolnego.
Dlatego warto systematycznie zgłębiać problematykę stresu szkolnego. Większa świadomość i wiedza mogą pomóc rodzicom oraz nauczycielom w udzielaniu mocniejszego wsparcia dzieciom i młodzieży, a dzięki temu powinni oni lepiej radzić sobie z konsekwencjami tego zjawiska. W swojej praktyce spotkałam się z wieloma młodymi ludźmi, którzy cierpieli z powodu poważnych problemów psychicznych, spowodowanych przez stres szkolny. Przytoczę dwie historie, które obrazują, jak poważne bywają jego skutki.
W pułapce wymagań
Siedemnastoletnia Ania była uczennicą bardzo dobrego liceum. O jej sukcesach świadczyły wygrane konkursy i olimpiady językowe. Rodzice nie kryli dumy z córki. Wszystko układało się wzorowo. Pewnego dnia matka weszła...
Pozostałe 80% artykułu dostępne jest tylko dla Prenumeratorów.
